Baby’s maken klanken voor ze woorden vormen. Dat is geen nieuwe informatie. Soms klinkt dat gebrabbel als een echte taal die alleen de baby’s zelf begrijpen. We reageren op al deze klanken, of toch op vele. Baby’s kijken, luisteren en leren van elk gesprek.
Een wereld van verschil in de klanken van baby’s
De reacties van anderen zijn erg belangrijk voor baby’s. Elke interactie beïnvloedt hun aandacht, hun verkenningsgedrag en hun cognitieve en communicatieve ontwikkeling. Baby’s maken meer geavanceerde klanken wanneer een verzorger interesse toont voor hun boodschappen, ook als de reactie van de verzorger non-verbaal is. De klanken van de baby lijken dan meer op echte spraak, ze bevatten meer medeklinker-klinkerparen en zijn gericht op de verzorger. Heb je al eens gemerkt dat een baby klanken maakt om het gesprek gaande te houden? Of om dingen te krijgen of te weigeren? Heb je al eens gezien en gehoord hoe baby’s met vocalisaties hun emoties uitdrukken?
Baby’s maken meer klanken wanneer ze samen met jou een boek lezen of met een handpop spelen, dan bij een ander spelletje. Ze maken dan ook complexere klanken dan bij andere spelletjes. Verzorgers reageren vooral door complimenten te geven, vragen te stellen of door dingen te benoemen. Ze maken ook spelgeluiden zoals ‘hopla’ en ‘hebbes’. Heb je ook al eens gemerkt dat baby’s graag klanken maken wanneer ze met jou spelen?
Hoe kan je in de kinderopvang inspelen op de klanken van baby’s?
Toch is het niet makkelijk om altijd op al deze signalen in te gaan. We verzamelden enkele tips en suggesties om hier in de kinderopvang mee om te gaan.
Een eerste stap is om goed te kijken en luisteren naar de baby’s. Welke signalen geven ze?
- Hoe klinken de klanken van de baby’s?
- Wanneer maken de baby’s klanken? Merk je een verschil tussen eet-, speel- en verzorgingsmomenten?
- Welke reacties merk je bij jezelf wanneer je in gesprek gaat met baby’s? Geef je erkenning? Benoem je wat je ziet en wat er gebeurt? Imiteer je de klanken? Stel je vragen? Maak je spelgeluiden? Wat doen collega’s?
- Spreken de kinderen in jouw groep een eigen taal? Maken ze bijvoorbeeld steeds dezelfde specifieke klanken voor bepaalde dingen zoals eten, drinken, slapen, een vuile luier?
- …
Je kan ook zelf in gesprek gaan met de baby’s.
- Voorlezen is een kostbaar moment tussen een volwassene en een kind. Probeer eens een boek met één kind te lezen, hoewel dit enige organisatie en afstemming vraagt. Door dit individueel te doen, zal je veel sneller tot een ‘gesprekje’ komen. Je zal merken dat een waardevol leesmoment bij jonge baby’s maar enkele minuten duurt.
- Op een leeftijd van ongeveer 12 maanden zijn kinderen niet altijd geïnteresseerd in de prentjes. Ze willen het boekje voelen, proeven en leren hanteren. Ze bladeren erop los. Voorlezen is simpelweg vertellen wat je ziet gebeuren. “Oh, ja, draaien, draaien, draaien” of “aai eendje aai” bij een voelboekje. Het kind is baas van het boek. Jouw taak is ervoor te zorgen dat het kind kan doen wat het wil doen, behalve scheuren natuurlijk.
- Heb je al eens met een handpop gespeeld? Er bestaan verschillende soorten en je kan ze ook zelf maken. Geef de pop een stemmetje dat bij zijn persoonlijkheid past en laat hem praten en zingen met de kinderen. Hij kan vragen stellen en reageren. Hij kan ook een verhaal vertellen. De handpop kan een dagelijks ritueel worden waar de kinderen en begeleiders veel plezier aan beleven.
- We hebben de neiging om dingen te benoemen wanneer we in gesprek gaan met kleine kinderen. Welke reacties zouden we nog kunnen geven, welke vragen kunnen we nog stellen behalve ‘wat is dat’? Probeer het eens uit tijdens spelletjes, verhaaltjes en op andere momenten.
- Grote ervaringen lokken grote reacties en herinneringen uit. Welke spelletjes of activiteiten zou je groter kunnen maken? Je kan bijvoorbeeld schoendozen stapelen in plaats van een blokkentoren te maken of je kan een reuzerammelaar in elkaar knutselen. Je kan de grond ook bedekken met grote vellen papier en een gigantische tekening maken met allerhande materialen (verf, wasco’s, houtskool, balpen, …).
Wil je meer achtergrondinformatie over dit thema? Die vind je in het boek Babykunde. Wil je nog meer tips en suggesties voor in de dagdagelijkse praktijk? Dan zijn de posters misschien iets voor jou. Aan de hand van post-its kan je je eigen documentatiemateriaal over dit thema verzamelen door antwoorden te zoeken op de verschillende vragen/opdrachten.